"Başkalarına Zarar Vermek- Kul Hakkı"

—

1 Başkalarına Zarar Vermek- Kul Hakkı 

5 Konuyla ilgili ayetler: 
    "Kim zulme uğradıktan sonra hakkını alırsa, artık onlara yapılacak birşey yoktur. Ancak insanlara zulmedenlere ve yeryüzünde haksız yere taşkınlık edenlere ceza vardır. İşte acıklı azap bunlaradır."           (Şûrâ suresi, ayetler)

8 Konuyla ilgili hadisler: 
"Birisinin hakkını alan kimse ölmeden önce onunla helalleşsin. Paranın, malın geçmeyeceği kıyamet gününe, üzerinde kul hakkı bulunarak gitmesin.""Müslüman, elinden ve dilinden insanların zarar görmediği kişidir."

10 İnsanlar doğuştan gelen bir takım haklara sahiptir
İnsanlar doğuştan gelen bir takım haklara sahiptir. Bu hakların kullanımı hiçbir şekilde engellenemez.Yaşama, inancının gereklerini yerine getirme, beslenme, barınma, eğitim-öğretim görme, alışveriş yapma, sosyal etkinliklere katılma gibi birçok haklarımız vardır. Bu gibi temel hakları engellemek kul hakkına girmektedir.

11 İnsan hakları da aynı zamanda kul hakkına girer
* İnsan hakları da aynı zamanda kul hakkına girer. Kısacası insanlara yapılan her türlü haksızlık kul hakkına girer.

12 * İslam, canı malı ve namusu kutsal saymış, bu değerlere karşı yapılan haksızlıklar kul hakkına girme olarak kabul etmiştir.* Allah’ın rahmeti ve merhameti sonsuzdur. Buna karşın kul hakkını affetmemiş, bu hakkı ancak haksızlığa uğrayanın affetmesini istemiştir.

13 Rasûlullah (s.a.v.): "Müflis kimdir, biliyor musunuz?" diye sordu.
Ashab: "Bizim aramızda müflis, parası ve malı olmayan kimsedir", dediler.Rasûlullah (s.a.v.): "Şüphesiz ki ümmetimin müflisi, kıyamet günü namaz, oruç ve zekât sevabıyla gelip, fakat şuna sövüp, buna zina isnad ve iftirası yapıp, şunun malını yiyip, bunun kanını döküp, şunu dövüp, bu sebeple iyiliklerinin sevabı şuna buna verilen ve üzerindeki kul hakları bitmeden sevapları biterse, hak sahiplerinin günahları kendisine yükletilip sonra da cehenneme atılan kimsedir" buyurdular. Hadisi-i Şerif.

14 İnsanların haklarına saygı gösterelim ve kul hakkını ihlal etmekten sakınalım.
Birine haksızlık yapmışsak “hakkını helal et” diyerek helallik istemeli, hatalarımız karşısında özür dilemeyi bilmeliyiz.

15 Eğer maddi bir zarar vermişsek mutlaka bu zararı telafi etmeliyiz.
Toplumda etkileşim halinde bulunduğumuz herkesle bir hukukumuz oluşur. Bunlar aynı zamanda kul hakkıdır.

16 Anne-baba hakkı, eşlerin karşılıklı hakları, kardeş hakkı, akraba hakkı, komşu hakkı, öğretmen hakkı, arkadaş hakkı ve yetim hakkı bunların içerisinde en önemli olanlarıdır.Ayrıca insanlara karşı her türlü olumsuz tavır ve davranışlar da kul hakkına girer.

19 GıybetHırsızlıkKamumalınazararvermekyalancışahitlikLakaptakmakdedikoduİftira

20 HileyapmakKötü zanAlayetmekGörevikötüyekullanmakRüşvetVergikaçırmakTecessüs

21 Kul hakkı yemek hangi şekillerde olur? 
Başkalarına zarar vererek kul hakkı yemekHırsızlık, yankesicilik ve hile yapmak, eksik ölçüp tartmak, yalan söylemek, iftira atmak, dedikodu yapmak, alay etmek, başkalarının özel hayatını araştırmak, lakab takmak, çevreye zarar vermek, görevini ihmal etmek...

22 İçki, uyuşturucu, kumar, sigara gibi kötü alışkanlıklar:
Sağlıklı yaşam hakkını olumsuz etkilediği için kişinin hem kendisine, hem de topluma zarar veren hak ihlalleridir

23 Ana-baba hakkı:Anne- babanın sözünü dinlememek, tavsiyelerine uymamak, onlara isyankar davranmak kul hakkı ihlalidir.

24 Komşu hakkı:Komşuluk ilişkilerinde dikkatsiz davranmak, gürültü yaparak, bahçeyi ve ortak kullanım alanlarını kötü kullanarak komşuları rahatsız etmek kul hakkı ihlalidir.

25 Toplumsal hak ihlalleri:
Trafik kurallarına uymamak, kaçak elektrik veya su kullanmak, vergi kaçırmak, rüşvet almak-vermek, torpil yapmak, soygunculuk yapmak, devlet malına zarar vermek kul hakkı ihlalidir.

26 Kul hakkı yiyen kişi ne yapmalıdır?
Kul hakkı ihlalinde bulunan biri, hakkını yediği kişiyle helalleşmeli, ondan özür dilemeli ve Allah'a tövbe etmelidir.

27 Kul hakkı yemek hem kişiye, hem de topluma maddi ve manevi zararlar verir. Bu sebeple dinimiz kul hakkı yemeyi yasaklamıştır.  

DİNİMİZİN SAKINMAMIZI İSTEDİĞİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR"

1 DİNİMİZİN SAKINMAMIZI İSTEDİĞİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR
1) Alkollü içki içmek,2) Uyuşturucu kullanmak3) Kumar oynamak gelir .

2 DİNİMİZİN SAKINMAMIZI İSTEDİĞİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR
İslam dini kötü davranışlardan olduğu gibi kötü alışkanlıklardan da sakınmamızı ister. Çünkü kötü alışkanlıklar kişinin kendisine,ailesine ve topluma büyük zarar verir.

3 DİNİMİZİN SAKINMAMIZI İSTEDİĞİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR
Kötü alışkanların başında alkollü içki içmek,uyuşturucu kullanmak ve kumar oynamak gelir .

4 Alkollü içki içmekToplum hayatımızı çökerten,aile hayatımızı felce uğratan,ahlaki değerlerimizi günden güne zayıflatan,insanlar arasında düşmanlık ve kin sokan,insanların sağlığını olumsuz şekilde etkileyen,büyük ölçüde can ve mal kaybına sebep olan içki içme haslığı,büyük bir afet haline gelmiştir.

5 Alkollü içki içmekHer şeyin başı sıhhattır.Sağlık olmazsa insan Allah’a ibadet bile yapamaz.Onun için insan, her şeyden evvel sağlığına bakmalı;onu korumalı;zararlı olan şeylerden kesinlikle sakınmalıdır.

6 Alkollü içki içmekİslam’da sıhhatin ve aklın kıymeti bu kadar büyük olduğu için, zararlı olan her şey haram kılınmıştır.İşte içki de bunlardan biridir.

7 Alkollü içki içmekAlkol, içildiğinde insanın aklını ve iradesini kullanmasını engelleyen,uyuşturucu etkisi bulunan maddelere denir.İçildiği zaman azı veya çoğu sarhoş eden her içki mutlak surette haramdır.Nitekim Kur’an-ı Kerimde şöyle buyrulmuştur ;

8 Alkollü içki içmek“Ey iman edenler! Şarap,kumar,dikili taşlar(putlar) fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir,bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz.”(Maide suresi 90)

9 Alkollü içki içmekBu konu ile ilgili olarak Hz. Peygamber(s.a.v.):”Çoğu sarhoş eden şeyin azı da haramdır.”buyurmuştur.(Tirmizi,Eşribe 3;Ebu Davud,Eşribe)Diğer bir hadislerinde de:”İçkiden sakının ,çünkü o,bütün kötülüklerin anasıdır.”buyurmuştur.

10 Alkollü içki içmekİslam dini içkiyle mücadelede etkili olunup sonuç alınabilmesi için içki kullanmanın ve alışkanlığına yol açabilen,destek veren dolaylı ve yardımcı davranışları da çoğu zaman içki yasağı kapsamında değerlendirmiştir.Nitekim içkinin hukuken muteber olmayan mal ve pis bir madde sayılması, sarhoşluğu ağır bir suç kabul ederek cezalandırması,içki ticaretinin yasaklanması,içkiyle ticaretin kabul edilmemesi,hatta içki meclisinde (içki içilen yerde) bulunanların kınanması,insanlığı içki tutkunluğundan kurtarmasının bir uzantısıdır.

11 Alkollü içki içmekİçilmesi haram olan içkinin alım-satımı da haram kılınmıştır.Peygamberimiz(s.a.v.)”Allahü Teala İçkiye,onu içene,ona sakilik edene,onu satana,onu satın alana,onu sıkana ve onu sıktırana,onu taşıyana ve kendisi için taşınılana ve parasını yiyene lanet etmiştir.”buyurmuştur.

12 Alkollü içki içmekİçki,Allah’ı anmaktan alıkoyar ve günahları artırır.Kalbin kararmasına sebep olur.İmanı kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya getirir, melekleri insandan uzaklaştırır. Neslin bozulmasına sebep olur,ferdi,ailevi ve toplumsal huzursuzluklar doğurur, insanı moral yönünden çökertir,iradesini kırar,güçlüklere mukavemetini azaltır,ümitsizliği düşürür,intiharlara kadar götüren ruhi bunalımlara yol açar.

13 Alkollü içki içmekDinimiz, hangi isim altında olursa olsun içkinin her çeşidinin içilmesini yasaklamıştır.Peygamberimiz(s.a.v.)”Ümmetimden bazı insanlar, sarhoşluk veren içkikleri başka isimler altında içecekler” buyurarak hangi adı taşırsa taşısın , neden imal edilirse edilsin sarhoşluk veren içkilerin hepsinin dinimizce yasak olduğunu bildirmiştir.

14 Uyuşturucu kullanmakKişi ve topluma büyük zararı olduğu için İslam dininin yasakladığı kötü alışkanlıklardan biri de uyuşturucu madde kullanmaktır.Esrar,afyon,eroini kokain,morfin gibi uyuşturucu maddeler alkollu içeceklerin vucutta meydana getirdiği tesiri fazlasıyla taşımakta,bünyede ve toplumda yol açtığı zararlar da o ölçüde büyük olmaktadır.

15 Uyuşturucu kullanmakUyuşturucu maddeler çabuk bağımlılık yapar.Kişinin bir maddenin sağliğına zararlı olduğunu bildiği halde,onu sürekli kullanması bağımlı olması demektir.Bir kez bile kullanılması halinde bağımlılık yapan uyuşturucu maddeler vardır.Bağımlılık kazanan insan pahalı da olsa bunları elde etmek için her yolu dener.Bu da onu hırsızlık dahil pek çok kötü davranışa sürükler.

16 Uyuşturucu kullanmakUyuşturucu maddeler insan sağlığına çok zararlıdır:Sinir sistemini tahrip eder,gerginlik,sinirlilik,uykusuzluk gibi durumlara yol açar.Mide,bağırsak hastalıklarına,kansızlığa,deride sivilcelerin çıkmasına neden olur.İnsanın ruh sağlığını da olumsuz etkiler.İnsanın aklını ve iradesini kullanmasını engeller.

17 Uyuşturucu kullanmakBu kötü alışkanlığın ve hastalığın sebepleri arasında; insanın zaafları,sorumluluktan kaçışı,eğitimsizlik,insanları olumsuz yönde etkilenmeleri ve kötü çevre şartları,sun’i hayatın verdiği tatminsizlik,manevi boşluk,ideal yoksunluğu,fakirliğin ve yalnızlığın verdiği çaresizlik gibi sebepler gösterilebilir.

19 Uyuşturucu kullanmakİslamın emir ve yasaklarındaki genel amaçları dikkate alındığında islamın bu konudaki yasağını sadece içkiye veya belirli alkollü içkilere mahsus olmadığını,akli ve ruhi dengeyi bozan,sinir sistemini uyuşturup beynin işlevlerini etkileyen,kişinin irade ve düşünme gücünü tamamen veya kısmen yok eden her türlü keyif verici uyuşturucunun da aynı yasak kapsamına girdiği görülür.

20 Uyuşturucu kullanmakHatta bugün modern tıp ,psikoloji ve toplum bilimleri esrar,afyon,eroin,kokain gibi uyuşturucu maddelerin insan sağlığı ve toplum düzeni için içkiden daha zararlı ve tehlikeli olduğunda birleşmektedirler.

21 Uyuşturucu kullanmakİslam dini içki ve uyuşturucu kullanımını sert cezalar yerine ;fertlerin kendilerine,topluma ve yaratanına karşı sorumluluk ve saygı duymasını sağlayarak bir inanç ve ahlak bilincine sahip olmasına öncelik vermiş ve bu, oldukça etkili bir metod olmuştur.

22 Uyuşturucu kullanmakUyuşturucu maddeler,kişileri giderek dış dünyadan koparıp,kendine bağımlı yapmakta,her türlü kötülük ve suçu işlemeye hazırlamakta ve adeta insanı kendi öz kimliği olan insanlığından soyutlamaktadır.Bu kötü alışkanlık,toplumda birçok sapıklık ve hastalığın yayılmasının da temel etkenini oluşturmaktadır.Batı ülkelerinde sarhoşluk veren alkollü içecekler kısmen hoş görülürken uyuşturucuya karşı yasal ve bilimsel alanda büyük bir mücadele verilmesi bu yüzdendir.Bu ülkelerde bu konudaki çabaların sonuçsuz kalması ise kişileri bu tür kötü alışkanlıktan alıkoyacak iç dinamiklerin bulunmayışı,dini ve ahlaki bağların çözülmüş,bencil ve çıkarcı bir yaşam tarzının egemen olmasıdır.

23 Uyuşturucu kullanmakKötülüklerin anası olan uyuşturucu ve alkollü içkilerden uzak duralım.

24 Kumar oynamakOrtaya belirli bir para veya mal konularak oynanan talih oyunlarına kumar denir.Dinimiz,insanların çalışarak,emeğiyle kazanç sağlamalarını istemiş ve böyle elde edilen kazancı kutsal saymıştır.Tembelliği,hileyi ve haksız kazancı yasaklamıştır.Kumar da bu tür kazanç yolarlıdan biridir.Allah Kur’an-ı Kerim’de kumar oynamanın kötü bir davranış olduğunu bildirmekte ve bundan kaçınılmasını istemektedir.

25 Kumar oynamakKumarın,insan ve toplum açısından pek çok zararı vardır.Her şeyden önce kumar insanı tembelliğe yöneltir.Çalışmadan,emek harcamadan kazanmaya alıştırır.İnsanın zamanını boş yere harcamasına neden olur.Kumar oynayarak zaman harcayan insanlar,üretime ve ülke ekonomisine katkıda bulunamazlar.

26 Kumar oynamakKumar,toplum düzeni açısından da zararlı bir alışkanlıktır.Kumar oynayan insanlar,hep kazanma arzusu içinde olurlar,kaybettikçe daha çok oynamak ve kaybettiklerini kazanmak isterler.Bu şekilde kazançlarını,çocuklarının rızkını kumarda kaybederlr.Bu durum,pek çok ailede huzursuzluğa,kavgalara yol açar,aile düzeni bozulur,yuvalar yıkılır.

27 Kumar oynamakİnsan doğası gereği kaybetmeyi sevmez ve istemez.Hiç kimse kaybetmek için kumar oynamaz.Herkes kazanmak amacındadır ve kaybedince hırçınlaşır,kazanan kişilere karşı kıskançlık,kin ve düşmanlık duyguları besler.Bu durum zaman zaman kavgalara ve cinayetlere kadar gidenolumsuzluklara yol açar.İslam dini kumarı kesin bir dille yasaklamıştır:”

28 Kumar oynamakEy iman edenler! Şarap,kumar,dikili taşlar(putlar) fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir,bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz.”(Maide suresi 90)

29 Kumar oynamakDünya ve ahiret mutluluğunu engelleyen, ferdi, ailevi ve toplumsal huzursuzluklara yol açan, alkol, uyuşturucular ve kumar gibi kötü alışkanlıklardan korumak için anne-babalara ve ilgililere büyük görev düşmektedir.

30 KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR NASIL BAŞLIYOR
Kötü alışkanlıkların başlamasında aile, arkadaş,çevre ve kişilik özelliklerinin her birinin ayrı ayrı etkisi vardır.

31 AİLE:Aile,çocuğun ilk eğitimini aldığı,dünyayı tanımaya başladığı yer olması açısından çok önemli bir kurumdur.Ancak, mutsuz bir aile ortamında yetişen çocukların kötü alışkanlıklara daha kolay yöneldikleri görülmektedir.Çocuklar,aile büyüklerini kendilerine bulunduğu ailede yetişen çocuklar, daha erken yaşta kötü alışkanlık kazanabilmektedirler.Ayrıca aile bireylerinin birbirleriyle anlaşamamaları,geçimsizlik,sevgisizlik ve aile bağlarının zayıflığı çocukları aile içerisinde yalnızlığa iter ve mutsuz kılar.

32 ARKADAŞ:Arkadaşlarına özenme,onlar gibi olma,kendini arkadaşlarına kanıtlama gibi duygular da kötü alışkanlıkların başlamasında önemli rol oynar.”Bir bardak içkiden bir şey olmaz,bir kez denemeden ne olur? “ gibi arkadaş telkinleriyle başlayan kumar oynama,içki,sigara ve uyuşturucu kullanma, zamanla alışkanlık haline dönüşür.

33 KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ:Kötü alışkanlıklara başlamaya neden olan kişilik özelliklerinin başında merak etme ve kişinin irade zayıflığı gelir. İnsanlar,merak duygularını tatmin etmek için bazen yanlış yollara düşebilirler.Bazı kişiler de sıkıştıkları bir olay karşısında dayanma güçlerini , dirençlerini kaybederler ve sorunlarını alkol,uyuşturucu veya sigara aracılığıyla çözmeye çalışırlar.Bu durum ,gerçeklerden kaçma ve çözümü yanlış yerlerde aramaya neden olur.Böyle kişilerin iradeleri zayıftır?

34 KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI:
Kitle iletişim araçlarındaki özendirici görüntüler,gazete ve dergilerdeki reklamlar,fotoğraflar ve yazılar,internet ortamında olumsuz reklam yapan siteler,gençlerin özentiyle kötü alışkanlık sahibi olmalarını teşvik eder. Okulların etrafında açılan kahvehane,internet,atari ve bilardo salonları,gençleri kötü alışkanlıklara yöneltebilmektedir.Buralarda arkadaş hatırına veya kendini kanıtlama adına içilen bir bardak içki, bir seferlik sigara veya uyuşturucu,zamanla kötü alışkanlıkların başlamasına neden olur.

35 KÖTÜ ALIŞKANLIKLARDAN NASIL KORUNALIM
Kötü alışkanlıklardan korunabilmek için bireye,aileye ve devlete bazı görevler düşmektedir.Bu görevler ,birlikte ve aynı zamanda yerine getirilirse, gençleri kötü alışkanlıklardan korumak mümkün olacaktır.

36 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERAnne ve babamızın öğüt ve uyarılarını dikkate almalı ve bunlara uymalıyız.Çünkü anne ve babalar çocuklarının sürekli iyiliğini isterler.

37 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERKendimize güzel ahlaklı,iyi insanlardan arkadaş seçmeli, kötü alışkanlığı olan kötü ahlaklı insanlardan uzaklaşmalıyız. Unutulmamalıdır ki pek çok kötü alışkanlık,arkadaşlara özentiyle başlar.

38 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERAilemize bağlı olmalıyız.Sıkıntılarımızı aile ortamında tartışmaya açmalı,büyüklerin deneyimlerinden yararlanmalıyız.

39 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERKötü alışkanlıkların zararını iyi bilmeli ve irademize hakim olmalıyız.

40 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERKendimize model seçtiğimiz kişiler,kötü alışkanlık sahibi olmamamalıdır.Başarılı insanları örnek almalı ve onlar gibi başarılı olmaya çalışmalıyız.

41 AİLEYE DÜŞEN GÖREVLERÇocuklara küçük yaştan itibaren iyi bir eğitim verilmelidir.

42 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERAile çocuklarına iyi örnek olmalı

43 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERÇocuklarının arkadaş çevresinden ve yaptıklarından haberdar olmalıdır.

44 BİREYE DÜŞEN GÖREVLERYanlışlarını gördüklerinde ,çocuklarını uygun bir dille uyarmalıdır.

45 DEVLETE DÜŞEN GÖREVLER
Zararlı alışkanlıklar ve maddelerle ilgili kampanyalar düzenlemeli,film,broşür,kitap gibi eğitim araçlarıyla gençleri eğitmelidir.

46 DEVLETE DÜŞEN GÖREVLER
Küçüklere sigara ve alkol satışını engelleyen yasanın uygulanması konusunda titizlik göstermelidir.

47 DEVLETE DÜŞEN GÖREVLER
Okul çevresinde ve gençlerin yoğun olarak gittiği ortamlarda sıkı denetlemeler yapmalıdır.

48 DEVLETE DÜŞEN GÖREVLER
Okullarda kötü alışkanlıklarla ilgili aleyhte kampanyalar düzenlemeli,eğitici çalışmalar yapmalıdır.

49 DEVLETE DÜŞEN GÖREVLER
Gençlere güzel alışkanlık kazandıran spor alanları ve kütüphanelerin yaygınlaşmasını sağlamalıdır.